- 14 Αυγούστου, 2014
Οι πανηγυρικές θρησκευτικές εκδηλώσεις στην Ιερά Μονή Άνω Ξενιάς – video, φωτο
…και άρθρο του Βίκτωρα Κοντονάτσιου:
“Παναγία Κισσιώτισσα,Το μοναστήρι «Μάνα μοναστηριών» της περιοχής μας”
Εορταστικές ακολουθίες έλαβαν χώρα στην ιστορική και παλαίφατο Ιερά Μονή της Άνω Ξενιάς, η οποία πανηγυρίζει την Κοίμηση της Θεοτόκου, την παραμονή και ανήμερα της μεγάλης εορτής, παρουσία πλήθους πιστών. Στην αγκαλιά του βουνού, καρτερικά μας περιμένει η Παναγιά μας, την οποία επισκέπτονται πολλοί άλλοι για κάποιο τάμα, άλλοι για να θαυμάσουν το πανέμορφο τοπίο και όλοι μας για να προσευχηθούμε.
Το απόγευμα της Πέμπτης 14 Αυγούστου, τελέστηκε Μέγας Πανηγυρικός Εσπερινός, η περιφορά του Επιταφίου και τα Εγκώμια, χοροστατούντος του σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Ζάμπιας κ.κ. Ιωακείμ, ενώ την κυριώνυμον ημέρα Παρασκευή 15 Αυγούστου, θα τελεστεί Όρθρος και Πανηγυρική Θεία Λειτουργία, ιερουργούντος του σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Δημητριάδος και Αλμυρού κ.κ. Ιγνατίου. Το απόγευμα της ίδιας ημέρας, θα τελεστεί η Ιερή Ακολουθία του Εσπερινού, καθώς και Κτητορικό Μνημόσυνο.
Βίκτωρ Κων. Κοντονάτσιος
Παναγία Κισσιώτισσα
Το μοναστήρι «Μάνα μοναστηριών» της περιοχής μας
«Παναγία Κισσιώτισσα» λέγεται η εφέστια και ονοματοδότρα εικόνα του Μοναστηριοῦ της περιοχής μας, του γνωστού επισήμως ως «Ιερά Μονή Κοιμήσεως Θεοτόκου» ή «Ιερά Μονή Παναγίας Κισσιώτισσας» και, κατά τη συνηθισμένη ονοματική επέκταση που κάνει ο λαός μας, το ίδιο τομοναστήρι.
Η εφέστια και ονοματοδότρα εικόνα του Μοναστηριού μας αυτού είναι μία εικόνα που παριστάνει την «Κοίμηση της Θεοτόκου», εικόνα γνωστή περιληπτικότερα και απλούστερα ως «Κοίμηση». Η εικόνα αυτή είχε από την εποχή της θαυματουργής εύρεσής της ακόμα την προσωνυμία «Παναγία Κισσιώτισσα», επειδή, σύμφωνα με την παράδοση, βρέθηκε πάνω στον κορμό μιας βελανιδιάς τυλιγμένη με κισσούς.
Το Μοναστήρι «Παναγία Κισσιώτισσα» ιδρύθηκε το 647 μ. Χ. Είναι επομένως το αρχαιότερο μοναστήρι της Θεσσαλίας, τουλάχιστον, αν όχι ολόκληρης της Ελλάδας. Το έτος ίδρυσής του, 647, ίσως είναι η χρονολογία εύρεσης της εφέστιας εικόνας του Μοναστηριού. Ἴσως το μοναστήρι ιδρύθηκε με βασικό σκοπό τη στέγαση της εικόνας της Παναγίας Κισσιώτισσας.
Την αποκλειστική ονομασία «Ιερὰ Μονή Κοιμήσεως Θεοτόκου» ή «Ιερά Μονή Παναγίας Κισσιώτισσας» είχε και διατηρούσε το μοναστήρι αυτό επί εφτακόσια ολόκληρα χρόνια, από το έτος ίδρυσής του, 647, μέχρι περίπου το έτος 1350.
Το 1350 εγκαταστάθηκαν στο Μοναστήρι της Παναγίας Κισσιώτισσας και ενσωματώθηκαν σ’ αυτό οι καλόγεροι του Μοναστηριού της Παναγίας Ξενιάς, φέρνοντας μαζί τους και την ονοματοδότρα και εφέστια εικόνα του δικού τους μοναστηριού, την «Παναγία Ξενιά». Το «Μοναστήρι της Παναγίας Ξενιάς» υπήρξε και λειτουργούσε προηγουμένως επί 350 περίπου χρόνια στη θέση «Λάκα Παναγιά» του σημερινού χωριού Αχίλλειο, από το 850 περίπου μέχρι, περίπου, το 1210 και συνέχεια επί άλλα 140, περίπου, χρόνια, μέχρι το 1350, στη θέση «Κουκλιάς», μια τοποθεσία μεταξύ των σημερινών χωριών Αχίλλειο και Άγιοι Θεόδωροι.
Στο Μοναστήρι της Παναγίας Κισσιώτισσας στα προηγούμενα χρόνια, προ του 1350, είχαν μεταφερθεί και εγκατασταθεί και οι καλόγεροι αρκετών άλλων μοναστηριών, σχεδόν όλων, της περιοχής Αλμυρού, όπως του Μοναστηριού του Αγίου Νικολάου του Νέου στο Μπακλαλί, του Μοναστηριού στη θέση «Τσουρνάτη βρυση», του Αγίου Γεωργίου του Πτελεού, της Παναγίας Βάβριανης της Γλύφας, της Αγίας Τριάδας της Σούρπης, του Αγίου Γεωργίου του Ράχοβου, των Αγίων Θεοδώρων της Γούρας και άλλα, ενσωματώνοντας σ’ αυτό τα ιερά τους κειμήλια και την κτηματική τους περιουσία. Έτσι δικαιωματικά η «Παναγία Κισσιώτισσα» δικαιούται τον τίτλο «Μάνα Μοναστηριών».
Μετἀ την ενσωμάτωση στο Μοναστήρι της Παναγίας Κισσιώτισσας των μοναχών, των κειμηλίων, της κτηματικής περιουσίας και κυρίως της θαυματουργού εικόνας του Μοναστηριού της Παναγίας Ξενιάς, αυτό άρχισε να παίρνει και την ονομασία «Μοναστήρι Παναγίας Ξενιάς» διαζευκτικά αρχικά: «Μοναστήρι Παναγίας Κισσιώτισσας» ή «Μοναστήρι Παναγίας Ξενιάς», επεξηγηματικά αργότερα: «Μοναστήρι Παναγίας Κισσιώτισσας, το και Παναγίας Ξενιάς επιλεγόμενον» μέχρι που κυριάρχησε και επεκράτησε ως μόνη ονομασία το «Μοναστήρι Παναγίας Ξενιάς».
Από πολλά χρόνια πριν, και πριν την ενσωμάτωση της «Παναγίας Ξενιάς» στο «Μοναστήρι της Παναγίας Κισσιώτισσας», υπήρχε, ως μετόχι του μοναστηριού της «Παναγίας Κισσιώτισσας», το «Μετόχι του Αγίου Νικολάου» στην τοποθεσία Ράχοβο. Αυτό, επειδή ήταν ευκολότερα προσιτό στους επισκέπτες, συνήθιζε ο λαός της περιοχής Αλμυρού να το ονομάζει συμβατικά και «Κάτω Μοναστήρι».
Όταν κυριάρχησε η ονομασία «Μοναστήρι Παναγίας Ξενιάς», το «Μετόχι του Αγίου Νικολάου» συνηθιζόταν να ονομάζεται «Κάτω Μοναστήρι Παναγίας Ξενιάς» και, για αντιδιαστολή, το κανονικό μοναστήρι της Παναγίας Κισσιώτισσας ονομαζόταν «Πάνω Μοναστήρι Παναγίας Ξενιάς», δυο ονομασίες που εξακολουθούν μέχρι τις ημέρες μας να χρησιμοποιούνται ακόμη, εντελώς όμως αδικαιολόγητα, αντιπραγματικά και αντιδεοντολογικά πλέον.
Η εικόνα της «Παναγίας Ξενιάς», της λεγόμενης «βρεφοκρατούσας Παναγιάς», τιμούνταν ανέκαθεν, από τότε που η εικόνα βρισκόταν στο πρώτο «Μοναστήρι της Παναγίας Ξενιάς», στη θέση «Λάκα Παναγιά» του Αχιλλείου, και στο δεύτερο «Μοναστήρι της Παναγίας Ξενιάς», στον «Κουκλιά», την ημέρα της εορτής της απόδοσης της κοίμησης της Θεοτόκου, στις 23 Αυγούστου. Την ίδια ημέρα εξακολουθούσε να τιμάται και μετά την άφιξή της στο «Μοναστήρι της Παναγίας Κισσιώτισσας», ενώ η εφέστια εικόνα του Μοναστηριού, η εικόνα της «Παναγίας Κισσιώτισσας», τιμούνταν στις 15 Αυγούστου, εορτή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου.
Έτσι στο Μοναστήρι της Παναγίας Κισσιώτισσας γίνονταν δύο «πανηγύρια» κάθε χρόνο: ένα στις 15 Αυγούστου για να τιμάται η «Παναγία Κισσιώτισσα» και ένα στις 23 Αυγούστου για να τιμάται η «Παναγία Ξενιά». Αργότερα κανονίστηκε το πρώτο «πανηγύρι», της 15ης Αυγούστου, να γίνεται στο Μοναστήρι της Παναγίας Κισσιώτισσας ή «Πάνω Μοναστήρι Παναγίας Ξενιάς» και το δεύτερο, της 23ης Αυγούστου, στο Μετόχι του Αγίου Νικολάου ἠ «Κάτω Μοναστήρι Παναγίας Ξενιάς». Αυτό εξακολουθεί μέχρι και σήμερα να γίνεται. Μόνο που είναι πλέον καιρός τα πράγματα να πάρουν τη σωστή τους θέση.
Η «Παναγία Ξενιά», δηλαδή η εικόνα της Παναγίας Ξενιάς, υπήρξε, «φιλοξενήθηκε», επί πεντακόσια χρόνια, από το 1350 περίπου μέχρι το 1850, στο Μοναστήρι της Παναγίας Κισσιώτισσας (Πάνω Μοναστήρι Ξενιάς) και επί άλλα εκατόν τριάντα περίπου, από το 1850 μέχρι το 1980, στο Μετόχι του Αγίου Νικολάου (Κάτω Μοναστήρι Ξενιάς».
Ήδη η «φιλοξενούμενη» επί 630 χρόνια «κόρη» «Παναγία Ξενιά», «φιλοξενούμενη» της «μάνας» «Παναγίας Κισσιώτισσας», έχει δικό της ανεξάρτητο πλέον μοναστήρι, την Γυναικεία Μονή Παναγίας Ξενιάς, στο λόφο Καστράκι του «Ράχοβου», «προικισμένη» υπερπλουσιοπάροχα, και παρά πάσαν αρμόζουσαν δεοντολογίαν, στερώντας από τη «μάνα» της όχι μόνο τα πολυτιμότατα κειμήλιά της, αυτά καθαυτά δηλαδή τα τεκμήρια της ιστορίας της, αλλά και ολόκληρη σχεδόν την τεράστια περιουσία της.
Αφήνοντας όλα αυτά στην ιστορία,καιρός είναι να αναγνωρίσουμε την μόνη σημερινή πραγματικότητα:
Αυτό που εξακολουθούμε να ονομάζουμε «Πάνω Μοναστήρι Παναγίας Ξενιάς» έχει μία και μόνη ονομασία και αυτή πρέπει να χρησιμοποιείται από όσους θέλουν να λένε τα πράγματα, όχι με την σχηματική και ψευδεπίγραφη ονομασία τους αλλά με την πραγματική, μία και μόνη αλήθεια: «Ιερά Μονή Κοιμήσεως Θεοτόκου» ή «Ιερὰ Μονή Παναγίας Κισσιώτισσας». Αυτή είναι η μία και μοναδική του ταυτότητα. Η χρησιμοποιούμενη μέχρι και σήμερα ψευδεπίγραφη ονομασία του δεν υπάρχει κανένας, μα κανένας, λόγος να χρησιμοποιείται πλέον. Αυτό επιτάσσει η αλήθεια, αυτό επιτάσσει η πραγματικότητα. Αυτό επιτάσσει η ιστορία.
Η «Παναγία Κισσιώτισσα» είναι η ρίζα μας. Η «Παναγία Κισσιώτισσα» είναι η ψυχή μας, το είναι μας, το απώτατο παρελθόν μας. Την «Παναγία Κισσιώτισσα» προσκύνησε ο Βασίλειος Βουλγαροκτόνος πριν πάει να προσκυνήσει την «Παναγία Αθηνιώτισσα». Το «Μοναστήρι της Παναγίας Κισσιώτισσας» υπήρξε η «κιβωτός» της ορθοδοξίας κατά την επέλαση του Καθολικισμού στην περιοχή του Αλμυρού από τον 11ο μέχρι και τον 14ο αιώνα.
Στο «Κάτω Μοναστήρι» προσκυνούμε την «Παναγία Ξενιά», την εικόνα που από τα ξένα ήρθε στα μέρη μας και έγινε καταφύγιο και σκέπη μας σε κάθε δύσκολη στιγμή της ατομικής αλλά και της ομαδικής ζωής μας. Στο «Πάνω Μοναστήρι» προσκυνούμε την «Παναγία Κισσιώτισσα», την εικόνα που βρέθηκε τυλιγμένη ανάμεσα σε κισσούς και για χάρη της οποίας έχτισαν οι πρόγονοί μας ειδικό μοναστήρι.
