Το Δημοτικό σχολείο της Ευξεινούπολης

Το Δημοτικό σχολείο της Ευξεινούπολης έχει την δική του Ιστορία και μετράει εκατό χρόνια από την λειτουργία του. Στη διάρκεια της 100χρονης ιστορίας του υπέστη πολλές αλλαγές που άλλαξαν την φυσιογνωμία του και σε τίποτε δεν θύμιζε τελευταία το όμορφο και επιβλητικό νεοκλασικό κτίριο.

Η Δημοτική Αρχή με την σημερινή ανακαίνιση επανέφερε το κτίριο στην αρχική του μορφή. Το έργο εντάχθηκε στο πρόγραμμα «Αστική Αναζωογόνηση 2012 -2015». Χρηματοδοτήθηκε από το Πράσινο Ταμείο με προϋπολογισμό 405.900 ευρώ. Δημοπρατήθηκε από τον Δήμο Αλμυρού και εγκαινιάζεται την Κυριακή 23 Φεβρουαρίου 2014 στις 11.00 π.μ. παρουσία των τοπικών αρχών και της κοινωνίας της Ευξεινούπολης.

Η ιστορία του Σχολείου

Από την στιγμή που ήλθαν οι πρώτοι πρόσφυγες από την Ανατολική Ρωμυλία μαζί με τα προβλήματα εγκατάστασης και αποκατάστασης έπρεπε να αντιμετωπιστεί και το πρόβλημα της εκπαίδευσης. Και επειδή τότε δεν είχε καθιερωθεί ακόμη η μεικτή εκπαίδευση (αρρένων – θηλέων) στην Ελλάδα έπρεπε να ιδρυθούν δύο χωριστά Σχολεία. Αυτό καθιστούσε το πρόβλημα της εκπαίδευσης των προσφυγόπουλων ακόμη μεγαλύτερο. Έτσι στα πρώτα δύο χρόνια 1906 – 1907 δεν υπήρχε πρόβλεψη για διδακτήριο εκτός από την ύπαρξη οικοπέδου. Το έτος 1908 τίθεται ο θεμέλιος λίθος του σημερινού Δημοτικού Σχολείου «Τύπου Συγγρού» και ολοκληρώθηκε το έτος 1913 και κόστισε 56.000δρχ. Αποτελείται από τέσσερις ευρύχωρες αίθουσες, ένα γραφείο και ένα μικρό υπόγειο για αποθήκη. Σ’ αυτό στεγάστηκε το σχολείο αρρένων. Στο προαύλιο ανοίχτηκε  πηγάδι και χτίστηκαν έξι αποχωρητήρια για τις ανάγκες των μαθητών. Το πρώτο προσωρινό σχολείο λειτούργησε το σχολικό έτος 1908 – 1909 σε δύο μεγάλες σκηνές μία για τα αγόρια και μία για τα κορίτσια και διδάχτηκαν 450 παιδιά περίπου στο σύνολο. Οι αποφοιτήσαντες εκ της Δ’ τάξεως με βαθμό λίαν καλώς όπως προκύπτει από το αρχείο και αναφέρονται με το ονοματεπώνυμο –τόπο γεννήσεως– και μετέπειτα επάγγελμα είναι οι εξής: Διόμου Κ. Ιωάννης από Πύργο υποδηματοποιός, Πρωτοψάλτης Θ. Αλέξανδρος από Πύργο Παντοπώλης, Καπήδαγλης Κ. Χρίστος από Σωζόπολη ράπτης, Ιωάννου Δ. Ιωάννης από Σωζόπολη γεωργός, Παναγιώτου Ι. Πάνος από Βάρνα γεωργός, Διακουμόπουλος Κωνσταντίνος από Βάρνα. Υπογράφουν οι Δημοδιδάσκαλοι Ιωάννης Αθ. Σπυριδάκης και Κ. Γκάργκας.

Ο μεγαλύτερος αριθμός μαθητών σημειώθηκε το σχολικό έτος 1910 – 1911 με 483 μαθητές (302 αγόρια και 181 κορίτσια). Το Δημοτικό Σχολείο θηλέων στεγάστηκε σε δύο σπίτια (Πυρήνες) μέχρι το 1922. Και όπως αναφέρει σε άρθρο της η Εφημερίδα της εποχής «ΠΡΩΪΑ» στις 22-5-1910 το Παρθεναγωγείον τούτο εκτός του ότι ήτο ολόκληρο τον χειμώνα χωρίς υαλοπίνακες εις τα παράθυρα και χωρίς θύρας δεν έχει θρανία το πρωτίστως αναγκαίον εις κάθε σχολείο και αι δυστυχείς μαθήτριαι κάθονται σταυροπόδι επί του εδάφους. Προς Θεού αν είναι δυνατόν να γίνεται μάθημα κατ’ αυτόν τον τρόπον. Οι πρόσφυγες αντιμετωπίζουν και σοβαρά προβλήματα επιβίωσης και έτσι πολλοί φεύγουν για να εγκατασταθούν σε άλλα μέρη και το μαθητικό δυναμικό λιγοστεύει. Αυτό οδηγεί στον υποβιβασμό του σχολείου αρρένων αρχικά σε τριτάξιο το 1915 και στη συνέχεια σε διτάξιο. Μετά την υποβάθμιση σε διτάξιο περίσσευαν δύο αίθουσες και έτσι στεγάστηκε το θηλέων. Στο ίδιο κτίριο λειτουργούσαν αρρένων και θηλέων αυτοτελώς με ιδιαίτερη διεύθυνση και αρχεία έως το 1934 οπότε και ενώθηκαν σε ένα μικτό τετρατάξιο υπό μία διεύθυνση. Η φοίτηση των μαθητών δεν ήταν τακτική, συχνά απουσίαζαν για να βοηθούν τους γονείς τους στις δουλειές. Έτσι το πρώτο σχολικό έτος 1909 –1910 από τους 456 μαθητές σημειώθηκαν 27.398 απουσίες. Έσοδα του σχολείου ενδεικτικά το σχολικό έτος 1934-1935: Προσφορές γονέων 678 δρχ., ετήσια εισφορά Εκκλησίας 100 δρχ., από Κοινότητα Ευξεινούπολης 1.000 δρχ.

Το σχολικό έτος 1939-1940 έχουμε δικτατορία Μεταξά και ενώ βαδίζουμε για τον πόλεμο οι γονείς καλούνται να πληρώσουν πρόστιμα γιατί κρατούσαν τα παιδιά τους να τους βοηθούν στις δουλειές. Σύνολο προστίμων 910,50 δρχ., από πώληση κουκιών που μαθητές και δάσκαλοι καλλιέργησαν στον κήπο 52,50 δρχ., και από κριθάρι που επίσης καλλιέργησαν στον κήπο 1.750 δρχ. Ο Σχολικός κήπος του Δημοτικού Σχολείου ήταν εκεί που σήμερα βρίσκονται το Γυμνάσιο και τα δύο Νηπιαγωγεία. Ιδρύθηκε το 1932 υπό του κ. Φωτίου Σταμίδη και την συνεργασία των διδασκάλων Κικής Μπαλλή και Καλλιόπης Δημητρίου. Η έκτασή του 9 στρέμματα από τα οποία τα 7,5 ήταν δενδροφυτεμένα με αμυγδαλιές, βερικοκιές, κυπαρίσσια, ευκαλύπτους, και το 1,5 ήταν ανθόκηπος και λαχανόκηπος. Συνεπώς ο κήπος καλλιεργείται και τα έσοδα είναι του σχολείου. Την περίοδο της Κατοχής η πείνα μαστίζει τους κατοίκους και βέβαια τους δασκάλους που ο μισθός τους ήταν λίγες λαχανίδες και δύο κούτες τσιγάρα.

Έτσι στις 26-10-1942 συνεδριάζει η σχολική εφορεία του 4^ουΔημοτικού Σχολείου υπό την Προεδρία του Κωνσταντίνου Γκαδέδη Προέδρου της Κοινότητας, Νικολάου Κοτζιά Ταμεία και του Διευθυντή Φωτίου Σταμίδη Γραμματέα και αποφασίζει την παραχώρηση του δενδρόκηπου 6 στρεμμάτων για το έτος μόνο 1942-1943 στους δασκάλους προκειμένου να τον καλλιεργήσουν για δικό τους όφελος.

Δάσκαλοι που υπηρέτησαν στο Δημοτικό Σχολείο Ευξεινούπολης ενδεικτικά:

Σχολείο αρρένων 1909-1934 Ιωάννης Αθ. Σπυριδάκης βασικό στέλεχος της Φιλάρχαιου Εταιρείας Αλμυρού, Κωνσταντίνος Γκάργκας, Χρήστος Κωνσταντόρας, Ιωάννης Θεοδοσίου, Αθανάσιος Τσιμπερλής, Ευστάθιος Στάϊκος, Παναγιώτης Κακασής, Ασπασία Λασκαρίδου, η οποία ήταν και η πρώτη γυναίκα δασκάλα στο σχολείο αρρένων Ευξεινούπολης, Φώτιος Σταμίδης, Ε. Καρασταμάτη, Κική Μπαλλή. Στο σχολείο θηλέων από το 1909 μέχρι το 1934 εργάστηκαν οι εξής:

Αικατερίνη Τζαβελάκου, Αλεξάνδρα Σπυριδωνίδου, Κοκκώνη Ιωαννίδου, Αναστασία Αιγιαλειάδου, Α. Σενέτη, Πελαγία Θεοχαρίδου, Μαρία Σ. Μητάκου, Καλλιόπη Δημητρίου.  

Σ’ αυτό το Σχολείο χιλιάδες μαθητές έμαθαν τα πρώτα τους γράμματα, έκαναν τα πρώτα τους όνειρα και ένιωσαν τα πρώτα σκιρτήματα. Αυτό το Σχολείο είναι η ιστορία της προσφυγιάς.

Μετά την ανακαίνισή του είναι πλέον ένα πανέμορφο νεοκλασικό κτίριο και πάλι το μοναδικό στην Ευξεινούπολη, ένα μοναδικό στολίδι και εμείς οι Ευξεινουπολίτες είμαστε πολύ υπερήφανοι και ευχαριστούμε από καρδιάς όλους όσους συνέβαλαν για να πραγματοποιηθεί αυτό το όνειρό μας. Προσωπική μου άποψη και συγχρόνως πρόταση προς την Δημοτική Αρχή είναι η επέκταση του άλλου σχολικού κτιρίου ώστε να δημιουργηθούν οι αίθουσες διδασκαλίας που λείπουν όπως επίσης και οι χώροι πολλαπλών χρήσεων (εκδηλώσεων και γυμναστικής) που τώρα δεν υπάρχουν. Και τέλος προτείνω το συγκεκριμένο νεοκλασικό κτίριο να αλλάξει χρήση και να γίνει κέντρο Πολιτισμού Μελέτης και Μνήμης της ιστορίας των προσφύγων της Ευξεινούπολης.

Ο Πρόεδρος της Δ.Κ. Ευξεινούπολης

Αλέξανδρος Καραμπάσης