ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΝΙΧΝΕΥΣΗΣ ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΙΚΩΝ ΤΑΛΕΝΤΩΝ – ΕΠΕΝΔΥΣΗ ΣΤΟ ΧΡΟΝΟ

γράφει ο Λευτέρης Καλογήρου

Προπονητής ποδοσφαίρου UEFA A

Η εξέλιξη του Ελληνικού ποδοσφαίρου στα  χρόνια της οικονομικής κρίσης προβάλει  ακόμη πιο επιτακτικά την ανάγκη οι ποδοσφαιρικοί σύλλογοι  να παράγουν πλέον ποδοσφαιριστές  υψηλής απόδοσης μέσα από ένα μακροχρόνιο πλάνο ανάπτυξης.

Πολύ συχνά ακούμε και στο ερασιτεχνικό αλλά και στο επαγγελματικό ποδόσφαιρο να χαρακτηρίζονται νεαροί ποδοσφαιριστές 16 έως και 20 ακόμη ετών ως ταλέντα χωρίς οι περισσότεροι να γνωρίζουν τον ορισμό του τι είναι ταλέντο.

Τι είναι πραγματικά ποδοσφαιρικό ταλέντο και ποια τα κριτήρια επιλογής του?

-Ποδοσφαιρικό ταλέντο μπορεί να χαρακτηριστεί το παιδί, που διαθέτει ιδιαίτερες ικανότητες φυσικές (ταχύτητα), ψυχικές(προσωπικότητα) και νοητικές(εξυπνάδα), τις οποίες αφού βελτιώσει στις διάφορες φάσεις ανάπτυξης του, θα του δώσουν τη δυνατότητα να πετύχει υψηλή απόδοση στο ποδόσφαιρο.

– Τα αντικειμενικά κριτήρια επιλογής των ταλέντων σύμφωνα την φιλοσοφία της Ελληνικής ποδοσφαιρικής σχολής που καθορίζουν και το στυλ παιχνιδιού είναι κατά προτεραιότητα:

ΤΕΧΝΙΚΗ (technique) – ΤΑΧΥΤΗΤΑ (speed) – ΕΥΦΥΙΑ (intellingence) – ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑ (personality)     (TSIP)

Για παράδειγμα τα ίδια χαρακτηριστικά στοιχεία αλλά με διαφορετική σειρά καθορίζουν το στυλ παιχνιδιού άλλων χωρών

TEXNIKH-ΕΥΦΥΙΑ-ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑ-ΤΑΧΥΤΗΤΑ   TIPS(Ολλανδική σχολή)

TAXYTHTA-ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑ-ΕΥΦΥΙΑ-ΤΕΧΝΙΚΗ   SPIT (Αγγλική σχολή)

Η ευφυία , η προσωπικότητα και η ταχύτητα σε όλες τις μορφές (σκέψης, ενέργειας, αντίδρασης κτλ) είναι πολύ σημαντικά κριτήρια επειδή αυτά τα στοιχεία είναι πολύ δύσκολο να επηρεαστούν από την διαδικασία εκπαίδευσης. Έτσι το μόνο επίκτητο στοιχείο του ταλέντου είναι η τεχνική η οποία διδάσκεται-εκπαιδεύεται και προπονείται στις διάφορες φάσεις ανάπτυξής του.

Χρόνος επιλογής ποδοσφαιρικού ταλέντου

Η πρώτη επιλογή των ταλέντων πρέπει να γίνεται στην ηλικία 10 έως 12 ετών (χρυσή ηλικία), ώστε να ξεκινάει έγκαιρα η εξειδικευμένη προπόνηση και αξιοποίηση τους. Ο σωστός χρόνος έναρξης της ειδικής, για την ηλικία του παιδιού προπόνησης, η συνεχής και συστηματική προπόνηση και οι ιδανικές προϋποθέσεις (γήπεδα, μέσα κ.α.)καθορίζουν αν ένα ταλέντο θα γίνει μεγάλος ποδοσφαιριστής. Είναι πολύ σημαντικό εδώ να σημειώσουμε ότι  η επιλογή των ταλέντων δεν πρέπει να γίνεται με βάση τις προσωρινές σωματικές ικανότητες, αλλά με βάση τη συμπεριφορά στο παιχνίδι. Ο Μέσι για παράδειγμα σε ηλικία 10 ετών είχε ύψος μόλις 1,11μ αλλά αυτό δεν εμπόδισε τους έμπειρους προπονητές της Νιούελς ολντ μπόις να διακρίνουν το γνήσιο ταλέντο του. Είναι μεγάλο δηλαδή λάθος να ξεχωρίζουμε το ταλέντο με βάση τα σωματομετρικά χαρακτηριστικά.

Εφόσον επιλεγεί το ταλέντο με βάση τα ανωτέρω αντικειμενικά κριτήρια και στον κατάλληλο χρόνο δηλαδή μεταξύ 10-12 ετών αρχίζει η διαδικασία εκπαίδευσής του η οποία πρέπει να αξιολογείται δύο φορές το χρόνο από τους υπεύθυνους προπονητές. Κατά την ανάπτυξη του και σε τακτά διαστήματα πρέπει να ελέγχεται και να αξιολογείται η βελτίωση των διαφόρων παραγόντων της απόδοσης, σε σχέση με τη φάση ανάπτυξης.
Άμεσοι παράγοντες: Νευρομυική συναρμογή, τεχνική, φυσική κατάσταση, τακτική.
‘Εμμεσοι παράγοντες: Ψυχικοί, γνωστικοί, κοινωνικοί, σωματικοί.
Η αξιολόγηση γίνεται πάντα σε σχέση με τη φάση ανάπτυξης και λαμβάνοντας υπόψη τους γενικούς στόχους της προπόνησης και ολοκληρώνεται στο τέλος του 17ου έτους (έναρξη φάσης πρωταθλητισμού)

Στην ηλικία των  10-12  ετών έχουμε εξάσκηση με ακρίβεια των βασικών στοιχείων τεχνικής και βελτίωση των συναρμοστικών ικανοτήτων (εδώ χρειάζεται μεγάλη προσοχή γιατί ότι παραλείπεται σε αυτή τη φάση ανάπτυξης δύσκολα εκπαιδεύεται στις επόμενες ) .

Στην ηλικία 13-14 δίνουμε έμφαση στη σταθεροποίηση των συναρμοστικών ικανοτήτων, τη βελτίωση της φυσικής κατάστασης , νέες μορφές κινητικής μάθησης –εισαγωγή στην τακτική  και στην ανάπτυξη της επιδεξιότητας.

Στην ηλικία 15-18 ετών τελειοποιούμε τις συναρμοστικές ικανότητες, αναπτύσσουμε αντοχή και δύναμη, τελειοποιούμε ειδικές τεχνικές και τακτικές κινήσεις και εξειδικεύουμε στη φυσική κατάσταση.

Συνοψίζοντας θα έλεγα ότι ποδοσφαιρικό ταλέντο είναι ένα παιδί που έχει την ικανότητα να αντιλαμβάνεται τις καταστάσεις του παιχνιδιού, να προβλέπει την εξέλιξη τους και ανάλογα να αυτοσχεδιάζει τις ενέργειες του και να τις εκτελεί σε συνεργασία με τους συμπαίκτες του , πρέπει να έχει θάρρος και θέληση, να παίρνει πρωτοβουλίες μέσα στο παιχνίδι και να εκτελεί με αυτοπεποίθηση και αποφασιστικότητα κάθε ενέργεια. Ακόμα πρέπει να είναι κοινωνικό άτομο και να ξεχωρίζει από τους άλλους για τις ηγετικές ικανότητες του.
Πρέπει να γνωρίζει πολύ καλά τα βασικά στοιχεία του ποδοσφαίρου (υποδοχή – σταμάτημα – μεταβίβαση-κεφαλιά – σουτ – ντρίπλα – οδήγημα)  και  να χειρίζεται  πολύ καλά την μπάλα σε αγωνιστικές συνθήκες (πίεση χώρου, χρόνου και αντιπάλου) και να ξεχωρίζει μέσα στην ομάδα σε σχέση με τους συνομήλικους του από τις φυσικές ικανότητες διαθέτει (ταχύτητα).

Στο ερώτημα εάν το ποδοσφαιρικό ταλέντο γεννιέται ή γίνεται θα απαντούσα ότι σύμφωνα με τα αντικειμενικά κριτήρια το ταλέντο γεννιέται αλλά ο ποδοσφαιριστής υψηλής απόδοσης γίνεται!!!