ΣΥΝΤΟΜΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΤΟΥ ΔΡΥΜΩΝΑ ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ

γράφει ο ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΣ  ΣΠΑΝΟΣ,

Θεολόγος του Γυμνασίου-Λυκείου Σούρπης

Ο Δρυμώνας Αλμυρού Μαγνησίας είναι ένας σύγχρονος ,δυναμικός, ζωντανός, οικισμός του Δήμου Αλμυρού, ένας τόπος που σήμερα το βράδυ 14 Αυγούστου 2013 έχει την θρησκευτική του πανήγυρη, με την εορτή της Κοιμήσεως της Παναγίας μας. Μια πανήγυρη της Μεγαλόχαρης, το Πάσχα του καλοκαιριού, που κάθε χρόνο συγκεντρώνει εδώ στον όμορφο τόπο του Δρυμώνα, πολλούς προσκυνητές, επισκέπτες, απ’όλη την περιοχή του Αλμυρού.

Είναι ιδιαίτερη χαρά και τιμή για τον ομιλούντα η πρόσκληση της Εκπολιτιστικής Κίνησης Δρυμώνα να παρουσιάσει ένα σύντομο ιστορικό του Δρυμώνα, και βέβαια να γνωστοποιήσει  την αξιέπαινη πρωτοβουλία του Συλλόγου για την συγγραφή βιβλίου για την ιστορία  του. Ήδη έχει παραδοθεί  ιστορικό υλικό ,με τις λίγες έστω ανέκδοτες έρευνες και μελέτες που έχουν γίνει ως τώρα για την καταγραφή της ιστορίας του τόπου και ελπίζω σύντομα η προσπάθεια του Συλλόγου ,με την συνδρομή βέβαια των  ντόπιων κατοίκων ,να ολοκληρωθεί και ίσως το επόμενο καλοκαίρι να υπάρχει πλέον και να παρουσιασθεί το  σύγγραμμα με την ιστορία-φυσιογνωμία του Δρυμώνα Μαγνησίας.

Ο Δρυμώνας ξεκίνησε την ιστορική του διαδρομή από την Όθρυ και το γειτονικό μέρος του Κλινοβού. Εδώ υπήρχε στα βυζαντινά χρόνια, όπως κυρίως διασώζει η προφορική παράδοση, μεγάλος οικισμός, που συνέχισε την παρουσία του και επί Τουρκοκρατίας (με λιγότερο όμως πληθυσμό). Ήταν το πρώτο χωριό του Δρυμώνα ,ο Παλαιοδρυμώνας όπως ονομάζονταν, γύρω στα 3 χλμ από την θέση του σημερινού χωριού(σώζονται ακόμη ερείπια οικιών και διάσπαρτα επιφανειακά ευρήματα). Το 1660 ,στις 23 Ιανουαρίου, βρίσκουμε την πρώτη ιστορική πηγή και αναφορά για τον τόπο, με την επίσκεψη Αγιοταφίτη μοναχού, από τον Πανάγιο Τάφο στα Ιεροσόλυμα. Ο Αγιοταφίτης μοναχός ,μαζί με την συνοδεία του επισκέπτεται τον σκλαβωμένο ελλαδικό χώρο  για ζητεία και περνά από τον Δρυμώνα, επάνω στον Κλινοβό, ζητώντας ενίσχυση για το Πατριαρχείο. Καταγράφει οκτώ οικογένειες του Δρυμώνα, οκτώ δωρητές που τον βοήθησαν, ανάμεσα τους και ο ιερέας του τόπου (το έγγραφο αυτό, ο Ιεροσολυμιτικός κώδικας όπως λέγεται, βρέθηκε στη Μονή Μεγάλου Μετεώρου και τον διασώζει ο Κώστας Σπανός ,κορυφαίος Θεσσαλός ερευνητής, στο Θεσσαλικό Ημερολόγιο). Ο τοπικός θρύλος για τον παλαιό Δρυμώνα  κάνει λόγο για τον χορό  ενός Δεσπότη που τον έβαλαν οι ντόπιοι στο πανηγύρι τους να χορέψει χωρίς την θέληση του, μια προφορική παράδοση που σχολιάζει τον λιγοστό και σταθερό πληθυσμό που είχε ανέκαθεν ο Δρυμώνας. Το 1815 ο Αργύρης Φιλιππίδης, περιηγητής από το Πήλιο, επισκέπτεται τον Δερμόνα ,όπως τον ονομάζει και καταγράφει : Πολιτική διοίκηση -Πλατάνου, Εκκλησιαστική διοίκηση -Επισκοπή Ζητουνίου(Λαμίας), Αριθμός οικιών- 150,Εθνότητες -χριστιανοί, Επαγγέλματα- κτηνοτρόφοι, Χαρακτηριστικά κατοίκων- μη γραμματιζούμενοι ,φιλοτάραχοι, Φυτική-ζωική παραγωγή ικανοποιητική.

Από το 1830 και μετά ,με την δημιουργία της πρώτης ελεύθερης Ελλάδος, που έφθανε ως τον τόπο μου την Σούρπη και το ποτάμι, ο χείμαρρος Σαλαμπριάς στο κέντρο του κάμπου να είναι το σύνορο, ο Παλαιοδρυμώνας εγκαταλείπεται και οι Δρυμωνίτες κατηφορίζουν από την Όθρη προς την πεδιάδα. Δημιουργούν τον νέο Δρυμώνα στους πρόποδες του βουνού, στην τουρκική επικράτεια, με την ονομασία πιθανώς από το μεγάλο δάσος με πουρνάρια και δρυς, βελανιδιές, που υπήρχε εδώ. Στον νέο τόπο έρχονται να εγκατασταθούν και κάτοικοι από γειτονικά χωριά, όπως Ανάβρα, Κοκκωτοί, Βρύναινα, Σούρπη κ.ά. Κυρίως άνθρωποι που δεν άντεχαν τις συχνές ληστείες των άτακτων Τουρκαλβανών στα ορεινά τους χωριά και ήρθαν στον Δρυμώνα  για μεγαλύτερη ασφάλεια. Στην Επανάσταση του 1878 για την απελευθέρωση της Θεσσαλίας το χωριό συμμετέχει ενεργά στο κίνημα και γι’αυτό καταστρέφεται από τους Τούρκους , πολλοί κάτοικοι του σφαγιάζονται, το ίδιο συμβαίνει και στα γειτονικά Καλύβια Σούρπης και αρκετοί περνούν για να σωθούν στο ελληνικό μέρος, προς την Σούρπη. Γι’αυτό και το 1881, μόλις απελευθερώθηκε η Θεσσαλία και ο Δρυμώνας φυσικά έγινε ελληνικός τόπος, το χωριό σε απογραφή του ελληνικού κράτους έχει μόλις 114 κατοίκους και απείχε από τον Βόλο οδικώς 10 ώρες, από τον Αλμυρό  4 ώρες, από τον Πλάτανο 3,5 ώρες. Ωστόσο οι επόμενες απογραφές δείχνουν αύξηση του πληθυσμού, το 1889 273 κάτοικοι, το 1896 236 κάτοικοι, το 1907 328 κάτοικοι. Ο πληθυσμός του χωριού, που ασχολείται κυρίως με γεωργία και κτηνοτροφία, έχοντας μάλιστα δημιουργήσει ελαιοτριβείο, γαλιάγρα, για τις ελιές και νερόμυλους δίπλα στον Σαλαμπριά για την άλεση του σιταριού, φαίνεται  να οριστικοποιείται γύρω στους 300 κατοίκους και τον 20^ο αιώνα,1928-332κ., 1940-366κ., 1951-294κ., 1961-383κ., 1971-380κ., 1981-334κ., 1991-284κ., 2001-300κ., 2011-265 κ. Αρχικά το 1883, με Β.Δ. 31/3/1883, ο Δρυμώνας εντάσσεται διοικητικά στον Δήμο Πλατάνου, επαρχ.Αλμυρού, Ν.Φθιώτιδας, το 1912 γίνεται ξεχωριστή Κοινότητα, Ν.Λαρίσης  κατ’αρχάς και Ν. Μαγνησίας αργότερα, αφού έχει πληθυσμό πάνω από 300 κατοίκους, το 1998 εντάσσεται στον καποδιστριακό Δήμο Σούρπης και σήμερα ανήκει ως δημοτική ενότητα  στον  καλλικρατικό Δήμο Αλμυρού. Επίσης κτίζεται το Δημοτικό σχολείο ,προπολεμικά στη θέση που είναι σήμερα το Κοινοτικό κατάστημα, σχολείο με 60-70 μαθητές και το 1957 γίνεται το νέο διδακτήριο στη σημερινή του πλέον θέση στην είσοδο του χωριού(σήμερα το σχολείο έχει 12 μόνο μαθητές)Σημαντικό γεγονός για τον τόπο είναι η ίδρυση το 1954 του Αγροτικού Συνεταιρισμού Δρυμώνα  με 106 μέλη, γύρω στα 100 μέλη έχει και το 1982 και 1992.Ο Ενοριακός ναός του χωριού είναι της Κοίμησης της Θεοτόκου, ’’κόσμημα ‘’ του Δρυμώνα πάνω από την κεντρική του πλατεία. Έως το 1978 ήταν ένας μικρός ναός στο χώρο της σημερινής πλατείας και εκείνη την χρονιά οι κάτοικοι  με τον εφημέριο π.Γεώργιο Νιζάμη, αποφάσισαν την ανέγερση μεγαλυτέρου ναού σε παρακείμενο διπλανό χώρο, στη σημερινή του δηλ. θέση. Ο θεμέλιος λίθος τοποθετήθηκε στις 28 Μαίου 1978 από τον μακαριστό Μητροπολίτη Δημητριάδος Χριστόδουλο και από το 1982 ο ναός άρχισε να λειτουργεί ως ο κεντρικός ενοριακός ναός του τόπου. Η Ακολουθία των Εγκαινίων του ναού της Παναγίας έγινε πολλά χρόνια αργότερα ,όταν ο ναός ολοκληρώθηκε κτιριακά, καλλωπίσθηκε το προαύλιο του και εξαιρετικά αγιογραφήθηκε στο εσωτερικό του. Τα Εγκαίνια έγιναν στις 28 Νοεμβρίου 2011 από τον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Δημητριάδος και Αλμυρού κ.Ιγνάτιο, με εφημέριο του ναού τον Δρυμωνίτη π. Δημήτριο Μαργαρίτη. Παλαιότερος όμως ναός στο Δρυμώνα είναι ο Αγ. Αθανάσιος στο χώρο του νεκροταφείου, στην έξοδο του χωριού, που κτίσθηκε γύρω στο 1800.Στις 2 Μαίου κάθε χρόνο, ημέρα μνήμης της κοίμησης του Αγ.Αθανασίου, γίνεται παραδοσιακά το δεύτερο πανηγύρι στον Δρυμώνα, τιμώντας έτσι οι ντόπιοι τον πρώτο και παλαιότερο ναό τους .Διασώζει μάλιστα η τοπική παράδοση και την ιστορία, τον θρύλο, με το ελάφι που βρέθηκε ξαφνικά μπροστά στους κατοίκους την ημέρα της γιορτής του Αγ.Αθανασίου, την ώρα που περιέφεραν την εικόνα του Αγίου στο χωριό. Ο τρίτος ναός του τόπου και ο πιο σύγχρονος είναι το γραφικό ξωκκλήσι του Αγ.Γεωργίου, ένας μικρός ’’παράδεισος’’ μέσα στη φύση, που βρίσκεται σε ύψωμα δίπλα στο χωριό και πρωτολειτούργησε τον Απρίλιο του 2010. Τελειώνοντας την ιστορική διαδρομή του Δρυμώνα αξίζει να αναφέρω ότι συνολικά στον ελλαδικό χώρο συναντούμε επτά οικισμούς με αυτό το όνομα (Θέρμο Αιτωλίας, Λέρος, Λευκάδα, Κύθηρα. Πάργα, Ροβιές Εύβοιας).

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ-ΠΗΓΕΣ: 1) Αχαιοφθιωτικά Α΄1992 (Συνέδριο Αλμυριώτικων ιστορικών σπουδών) 2) Θεσσαλικό ημερολόγιο (Ιστορικό περιοδικό, Λάρισα, εκδότης Κώστας Σπανός), 3) Δελτίο Φιλαρχαίου Εταιρείας Αλμυρού (ετήσια ιστορική έκδοση, Αλμυρός, επιμελητής Βίκτωρ Κοντονάτσιος), 4) Ανέκδοτη μελέτη 1994-95 του μαθητή Γυμνασίου Σούρπης Νικολάου Βερέμη, ’’Τοπική ιστορία Δρυμώνα’’, επιμέλεια της καθηγήτριας Μελπομένης Καραμπελιά 5) Αρχείο εφημ. Λαός του Αλμυρού 6) Προσωπικό αρχείο και δημοσιεύσεις του ερευνητή Τρ.Σπανού, 7) Έντυπος τουριστικός, ταξιδιωτικός οδηγός Δήμου Αλμυρού, 1^ο Γυμνάσιο Αλμυρού, έκδοση 2013.

* Το παραπάνω κείμενο αναγνώστηκε στις 14 Αυγούστου 2013, μετά τον Μέγα Εσπερινό της εκκλησιάς της Κοιμήσεως της Παναγίας, στο ετήσιο γλέντι που γίνεται στον Δρυμώνα (http://e-almyros.gr/2013/08/15/14032/). Ευχαριστούμε τον κ. Σπανό για την παραχώρηση της ομιλίας του στον “Λαό”.