Συμφέρει ή όχι η εξόφληση των απλήρωτων δανείων;

Ένα ερώτημα που απασχολεί εκατοντάδες χιλιάδες Έλληνες που έχουν πάρει δάνειο από τις τράπεζες, είναι κατά πόσο υπάρχει κίνδυνος να κατασχεθεί η περιουσία τους αν δεν καταφέρουν να εξοφλήσουν.

Πολλοί είναι οι εργαζόμενοι με χαμηλό μισθό, αλλά και οι άνεργοι που δυσκολεύονται πολύ να εξασφαλίσουν το απαραίτητο εισόδημα για τη διαβίωση τους και συνεπώς τους είναι αδύνατον να εξοικονομήσουν χρήματα, για να ξεπληρώσουν τα ποσά που έχουν δανειστεί, για να αγοράσουν σπίτι ή για κάποια έκτακτα έξοδα. Εκτός από τους τίμιους οφειλέτες, πάντα υπάρχει βέβαια κι ένας αριθμός ”μόνιμων κακοπληρωτών”, που ελπίζουν να χρεοκοπήσει το κράτος ή οι τράπεζες ή να διαγραφούν με οποιονδήποτε άλλο τρόπο τα χρέη, για να αποφύγουν τις υποχρεώσεις τους.

Το νέο φαινόμενο στην Ελλάδα είναι η έλευση ξένων κερδοσκόπων που φαίνονται πρόθυμοι να προσφέρουν ένα μικρό ποσό από τα οφειλόμενα στις τράπεζες (περίπου το ένα τρίτο της συνολικής αξίας των δανείων), ώστε να πάρουν την άδεια τους να διεκδικήσουν αυτοί τα χρωστούμενα. Με άλλα λόγια, αν π.χ. ένας οφειλέτης χρωστά 1000 ευρώ από δάνειο, οι ξένοι αυτοί ασφαλιστές – χρηματιστές – κερδοσκόποι, αγοράζουν από την τράπεζα το δικαίωμα να τον πιέσουν, ώστε να πάρουν τα 1000 ευρώ, δίνοντας 300 περίπου ευρώ τοις μετρητοίς στην τράπεζα. Η τράπεζα ζημιώνεται βέβαια κατά πολύ, αφού χάνει πολλά χρήματα, αλλά ταυτόχρονα ησυχάζει από το ”βάσανο” του να κυνηγά τον δανειολήπτη και αποφεύγει την προοπτική να μην πάρει τελικά τίποτα!

Πόσο καλή θα είναι αυτή η πιθανή εξέλιξη για τους οφειλέτες; Η επικρατέστερη άποψη είναι πως δε θα είναι καθόλου καλή! Οι ξένοι δεν έχουν το μειονέκτημα των τραπεζών, οι οποίες χρειάζονται οπωσδήποτε ρευστό κι εξαιτίας αυτού συμβιβάζονται ακόμη και με πάρα πολλές δόσεις, από πολύ λίγα χρήματα (π.χ. 50 ευρώ κάθε μήνα). Οι τράπεζες θα πάψουν να λειτουργούν, αν δεν έχουν έστω και λίγο ρευστό, οι κερδοσκόποι όμως όχι! Είναι βέβαιο πως μόλις αγοράσουν το δικαίωμα να διεκδικήσουν τα ανεξόφλητα δάνεια, οι πιέσεις στους οφειλέτες θα είναι πολύ πιο έντονες απ΄ ό,τι πριν. Στόχος τους θα είναι κάτω από την απειλή ”εξόφληση ή κατάσχεση” να αναγκάσουν όσο το δυνατόν περισσότερους να πληρώσουν τα οφειλόμενα ποσά. Αλλά και στην περίπτωση που οι δανειολήπτες δηλώσουν αδυναμία πληρωμής, το σενάριο για τους ξένους θα είναι ακόμη πιο ευνοϊκό. Θα ξεκινήσουν με γρήγορο ρυθμό τις κατασχέσεις των ακινήτων των οφειλετών, τα οποία τώρα λόγω κρίσης έχουν χαμηλή αξία, όμως μετά από κάποια χρόνια που η χώρα θα ανακάμψει, θα μπορούν πάλι να τα πουλήσουν σε πολύ καλή τιμή. Το δυσάρεστο είναι πως οι ξένοι κερδοσκόποι έχουν το οικονομικό υπόβαθρο, την υπομονή και την «εξυπνάδα»’ να περιμένουν όσα χρόνια κι αν χρειαστεί, ώστε να πουλήσουν τις κατασχόμενες περιουσίες τη χρονική στιγμή που θα τους συμφέρει περισσότερο.

Υπάρχει πάντως και η αισιόδοξη πλευρά των πραγμάτων, που είναι ευνοϊκή για όσους οφειλέτες έχουν πράγματι τη διάθεση να αποπληρώσουν. Το γεγονός ότι οι ξένοι θα δώσουν πολύ λίγα χρήματα για να αγοράσουν τα δάνεια από τις τράπεζες (γύρω στο 30% της αξίας τους), κι αν λάβουμε υπόψη και τον καθαρά ”αρπακτικό” χαρακτήρα τους, σημαίνει πως πιθανόν θα είναι ικανοποιημένοι ακόμη κι αν εισπράξουν το 50% (δηλαδή μόνο το μισό ποσό) από τα συνολικά χρωστούμενα. Με αυτό τον τρόπο θα έχουν κερδίσει ένα πολύ σημαντικό κεφάλαιο (το επιπλέον 20%) μέσα σε ελάχιστο χρόνο και θα έχουν πραγματοποιήσει το στόχο τους. Στην περίπτωση που οι δανειολήπτες χρωστούσαν ακόμη στις τράπεζες, κι όχι σε αυτούς, δε θα ήταν σίγουρο ότι θα μπορούσαν να επιτύχουν τόσο μεγάλη μείωση στο ποσό και να πληρώσουν μόνο τα μισά! Η πιθανότερη εκδοχή θα ήταν οι τράπεζες κατά την προσφιλή τους τακτική (με την υποστήριξη του Υπουργείου Οικονομικών και της τρόικα) να τους επέτρεπαν να καταβάλλουν πολύ μεγάλο αριθμό δόσεων με σημαντικό επιτόκιο. Αυτή η στρατηγική ως τώρα δυστυχώς δεν έχει φέρει τα αναμενόμενα αποτελέσματα.

Το μόνο αναμφισβήτητο στην τακτοποίηση των δανείων, είναι πως πρόκειται για μια περίπλοκη απόφαση, κάτω από συνθήκες που συνεχώς μεταβάλλονται. Η δυνατότητα του οφειλέτη να δράσει την κατάλληλη στιγμή, κάνοντας την απαραίτητη γι΄ αυτόν κίνηση (δηλαδή να αποπληρώσει ή όχι το δάνειο, ολόκληρο, με δόσεις ή με διακανονισμό), αποτελεί θέμα ικανότητας, παρακολούθησης των εξελίξεων, αλλά και διαίσθησης.

Γράφει ο Νίκος Αθαν. Κυριαζής, Οικονομολόγος με Μεταπτυχιακό Οικονομικής Επιστήμης ΑΣΟΕΕ

nikos09kyriazis@yahoo.gr