Η Κασσιανή, η υμνογράφος

Γράφει ο Τριαντάφυλλος Σπανός, Θεολόγος

 Ονομάζονταν Κασσία ή Κασσιανή και ήταν μια μορφωμένη νεαρή κοπέλα που ζούσε στην Κωνσταντινούπολη και η καταγωγή της μάλιστα ήταν από αρχοντική οικογένεια της Πόλης. Το 830 Μ.Χ. η βασιλομήτορα Ευφροσύνη, μητέρα του Αυτοκράτορα του Βυζαντίου Θεόφιλου, κάλεσε στο παλάτι δώδεκα όμορφες και μορφωμένες νέες, για να επιλεγεί η σύζυγος του γιου της. Από τις δώδεκα ξεχώρισαν δύο για τα προσόντα τους, η Κασσία και η Θεοδώρα. Ο Θεόφιλος είχε αποφασίσει να δώσει στην μέλλουσα σύζυγο του ένα χρυσό μήλο ,όπως ήταν το έθιμο στο Βυζαντινό βασιλικό παλάτι. Όταν έφθασε μπροστά στην Κασσία, εντυπωσιάσθηκε από την ομορφιά της και θέλησε να την πειράξει με τα λόγια του. Της είπε λοιπόν: ‘’Από την γυναίκα προέρχονται τα φαύλα’’, όλα τα κακά δηλαδή και εννοούσε την Εύα που παρέσυρε τον Αδάμ στον πειρασμό του διαβόλου. Αμέσως όμως με θάρρος και τόλμη, ενοχλημένη για την περιφρόνηση προς την γυναίκα, η Κασσία του απάντησε: ‘’Και όμως Αυτοκράτορα μου από την γυναίκα πηγάζουν, προέρχονται, τα καλύτερα’’ εννοώντας την Παρθένο Μαρία, την Παναγία, από την οποία προήλθε η σωτηρία του κόσμου, με την γέννηση του Ιησού Χριστού. Ο Θεόφιλος εκνευρισμένος από την αυθάδεια και την τόλμη της Κασσίας έδωσε το χρυσό μήλο στην άλλη όμορφη αρχοντοπούλα, την Θεοδώρα, που έγινε έτσι η Αυτοκράτειρα στο Βυζαντινό κράτος. Η Κασσία απογοητευμένη, γύρισε στους δικούς της και τους ανακοίνωσε την απόφασή της. Θα αφιερώνονταν στον μοναχισμό και έτσι ίδρυσε μοναστήρι στην Κωνσταντινούπολη, όπου έγραψε πολλούς ύμνους και ποιήματα. Η λαϊκή παράδοση αναφέρει ότι αργότερα ο Θεόφιλος μετάνιωσε για την απόφασή του, την επισκέφθηκε στο μοναστήρι, αλλά η Κασσιανή αρνήθηκε να τον δει, αγνοώντας τα κτυπήματα στην πόρτα του μοναχικού κελιού της. Ο γνωστότερος ύμνος της Κασσιανής μοναχής είναι φυσικά το ‘’Κύριε, η εν πολλαίς αμαρτίαις περιπεσούσα γυνή…’’, που αναφέρεται στην αμαρτωλή πόρνη γυναίκα που άλειψε με μύρο τα πόδια του Ιησού και τα έπλυνε με νερό και με τα δάκρυα της μετάνοιας της. Μια γυναίκα που την περιφρονούσαν όλοι οι Εβραίοι για την άσωτη ζωή της και που αποφάσισε με θάρρος να πλησιάσει τον Χριστό, να του δείξει την μετάνοιά της και να ζητήσει συγχώρεση από Αυτόν. Οι υποκριτές Φαρισαίοι κατηγόρησαν τον Ιησού, που δέχθηκε να τον πλησιάσει μια τέτοια γυναίκα, αλλά Αυτός μπροστά σε όλο το πλήθος τους είπε ότι ο Υιός του Θεού γι’ αυτούς ακριβώς τους ανθρώπους ήρθε στη γη, αυτούς να συναντήσει ,αυτούς να σώσει. Η Κασσιανή γράφοντας αυτόν τον ύμνο της μετανιωμένης γυναίκας, δεν αναφέρεται φυσικά στον εαυτό της αλλά σ’ όλες τις αμαρτωλές γυναίκες, που πάντοτε περιφρονούνταν από τον υπόλοιπο κόσμο, αλλά ποτέ από την Θρησκεία της Αγάπης, τον Χριστιανισμό, που έχει ως στόχο να αγκαλιάζει τους δυστυχισμένους ανθρώπους, που έχουν χάσει το νόημα της ζωής τους. Ο ύμνος της Κασσιανής ψάλλεται το βράδυ της Μεγ. Τρίτης στους ναούς μας, στο τέλος της Ακολουθίας του Νυμφίου και αποτελεί έναν από τους γνωστότερους ύμνους της Μεγ. Εβδομάδος των Παθών του Κυρίου. Το φημισμένο αυτό τροπάριο έχει μεταφρασθεί σε πολλές γλώσσες, ο Κωστής Παλαμάς το απέδωσε στη δημοτική, ενώ ο Δημήτρης Μητρόπουλος συνέθεσε μουσική ειδικά γι’ αυτό. Η Εκκλησία μας τιμά την μνήμη της Οσίας Κασσιανής της Υμνογράφου κάθε χρόνο στις 7 Σεπτεμβρίου. Για την Κασσιανή έχουν γραφθεί αρκετά βιβλία όπως Κασσιανή και Ακύλας, Εικασία ή Κασσία, Το μήλο της αγάπης, μυθιστόρημα της Αλεξάνδρας Παπαδοπούλου και Κασσιανή, διήγημα του Σταύρου Ταμπακέα.