Η Μεταμόρφωση του Χριστού και η παραμόρφωση του ανθρώπου

του Γεωργίου Γιαννιού, θεολόγου

Μια από τις μεγάλες δεσποτικές εορτές είναι αυτή της Μεταμορφώσεως του Κυρίου, η οποία εορτάζεται πανηγυρικά κάθε χρόνο από την Αγία μας Εκκλησία στις 6 Αυγούστου. Και είναι γνωστή σε όλους μας η ευαγγελική διήγηση η οποία περιγράφει τούτο το γεγονός. Ο Ιησούς πήρε από τους Μαθητές τον Πέτρο, τον Ιωάννη και τον Ιάκωβο και ανέβηκαν στο όρος Θαβώρ για να προσευχηθεί. Οι τρεις μαθητές Του, όπως ήταν κουρασμένοι από τη δύσκολη ανάβαση, αποκοιμήθηκαν. Όταν, όμως, ξύπνησαν, είδαν το πρόσωπο του Διδασκάλου τους να αστράφτει σαν τον ήλιο και τα ρούχα του να είναι λευκά σαν το φως. Το περιστοίχιζαν δε και συνομιλούσαν μαζί Του οι προφήτες Μωϋσής και Ηλίας. Έκθαμβος ο Πέτρος, ζήτησε από το Χριστό να στήσουν τρεις σκηνές για να μείνουν οι πρόξενοι αυτού του θείου γεγονότος. Τότε, ακούστηκε η φωνή του Πατρός που έλεγε: αυτός είναι ο Υιός μου ο αγαπητός, που τον έστειλα για να σωθεί ο κόσμος. Αυτόν να ακούτε.

Ιστορικά το γεγονός αυτό έλαβε χώρα σαράντα ημέρες πριν από το Πάθος του Κυρίου μας, καθώς σκοπός της Μεταμόρφωσης ήταν να στηριχθούν οι Μαθητές στην πίστη ότι αυτός είναι ο Υιός του Θεού και να μη κλονισθούν από τα όσα θα βίωναν στις επερχόμενες ημέρες. Επομένως, κανονικά η εορτή θα έπρεπε να τιμάται τον μήνα Μάρτιο. Επειδή, όμως, ο χρόνος αυτός συμπίπτει με την περίοδο της Μ. Τεσσαρακοστής και δεν θα εορταζόταν πανηγυρικά, γι’ αυτό και μεταφέρθηκε για τις 6 Αυγούστου, μιας και ακολουθεί ένα διάστημα σαράντα ημερών μέχρι τις 14 Σεπτεμβρίου, εορτή της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού, η οποία ταυτίζεται εορτολογικά με την Μεγάλη Παρασκευή (Σταύρωση του Κυρίου).

Ο Χριστός μεταμορφώθηκε στο Θαβώρ και αποκάλυψε αυτό που μέχρι πρότινος κρυπτόταν. Η δόξα της θεότητας. Ο Χριστός με τη μεγάλη του φιλανθρωπία κάλυπτε αυτό που είχε πάντοτε, ώστε να μη «καούν» οι Μαθητές λόγω της ακαταλληλότητός τους, επειδή δεν είχαν ακόμη προετοιμασθεί. Και όταν ομιλούμε για Μεταμόρφωση του Χριστού, στην ουσία κάνουμε λόγο για μεταμόρφωση των Μαθητών. Οι Μαθητές αξιώθηκαν να δουν αυτή τη δόξα γιατί ακριβώς μεταμορφώθηκαν και οι ίδιοι. Όπως λέγει ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς, αλλοιώθηκαν από την ενέργεια του Θεού και αξιώθηκαν να δουν τη δόξα του Θεού.

Αποτελεί διδασκαλία των Πατέρων της Εκκλησίας ότι ο Χριστός επάνω στο Θαβώρ έδειξε στους ανθρώπους το αρχέτυπο κάλλος της εικόνας τους. Δόξα έδειξε ο Χριστός, δόξα είχε και ο άνθρωπος, ο οποίος δυστυχώς την απόλεσε, καθώς θεώρησε πως η δόξα του, η αθάνατη φύση της ψυχής του είναι δικό του απόκτημα και όχι δώρο του Θεού – Πατέρα.

Παραμορφώθηκε ο άνθρωπος από τον εγωισμό του και κινήθηκε αυτοκαταστροφικά στα μοναχικά του μονοπάτια, τα οποία τον οδήγησαν στον πνευματικό του όλεθρο. Ο μέγας θεολόγος και Άγιος πλέον της Εκκλησίας μας, Σέρβος στην καταγωγή, Ιουστίνος Πόποβιτς δίνει την εικόνα του ανθρώπου που κινήθηκε ακριβώς προς αυτή την κατεύθυνση: «στο πολυτελές πάνθεον της Ευρώπης ο αλάθητος άνθρωπος αποτελεί την κορυφαία θεότητα. Οι υπόλοιποι θεοί είναι ή απορροαί ή αποχρώσεις αυτού. Ο αλάθητος άνθρωπος δεσπόζει και στην ευρωπαϊκή θρησκεία και στην ευρωπαϊκή φιλοσοφία, το ίδιο και στην ευρωπαϊκή επιστήμη, στην πολιτική, την τέχνη, στη ευρωπαϊκή παιδεία και στον πολιτισμό. Πάνω απ’ όλα ο ευρωπαϊκός άνθρωπος, ο υπερήφανος, ο υπεροπτικός, ο αυτάρκης και ο αλάνθαστος».

Παραμορφωμένος, λοιπόν, ο άνθρωπος βιώνει την κρίση την οποία δημιούργησε από μόνος του. Επιθυμώντας τα υλικά και όχι τα πνευματικά, κυνηγώντας την ευμάρεια και όχι τη λιτότητα, θελγόμενος από μια ζωή ναι μεν άνετη και πρόσκαιρα ευχάριστη αλλά στην ουσία αυτοκαταστροφική, απομακρύνθηκε από τον αρχικό του προορισμό και το χειρότερο, εκδίωξε, διέγραψε την ουσία της φύσης του.

Έρχεται, όμως, η φιλανθρωπία του Θεού και δη με την μεγάλη εορτή της Μεταμορφώσεως του Κυρίου και μας υπενθυμίζει ποια ακριβώς είναι η φύση, η ουσία της ανθρώπινης ύπαρξης. Αυτή δεν είναι άλλη από τη δόξα του Κυρίου μας. Αυτή η δόξα που ξεκινά από την ταπείνωση, την αγάπη δίχως όρους και ανταλλάγματα, από τον πόλεμο των παθών και οδηγεί στη μετοχή μας με τη δόξα του Χριστού.

Αυτό είναι και το μήνυμα της εορτής. Ο παραμορφωμένος από την εγωπάθειά του άνθρωπος της σύγχρονης εποχής να μετατραπεί σε μεταμορφωμένο άνθρωπο της πίστης, της ελπίδας και της αγάπης. Έννοιες που χρειάζεται όσο ποτέ άλλοτε η κοινωνία μας!