Η καθιέρωση της «Κυριακής αργίας» στον Αλμυρό μετά τον πόλεμο του 1897

του Κώστα Γκουντάρα

H αντιπαλότητα μεταξύ της Ελλάδας και της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας ήταν μόνιμη κατάσταση και ξεκινούσε από τα δεινά της τουρκοκρατίας και τους συνεχείς αγώνες μεταξύ των δύο εθνών. Για τους Τούρκους αιτία ήταν ότι τις σχέσεις τους στην περίοδο πριν από το 1897 διατάρασσε κυρίως το «Κρητικό πρόβλημα» και η «Εθνική Εταιρεία» που ήταν μια στρατιωτικοπολιτική μυστική οργάνωση στα πρότυπα της «Φιλικής Εταιρείας», που δυστυχώς με την πάροδο του χρόνου άρχισε να υποκαθιστά το κράτος σε όλες του τις εκδηλώσεις, ενώ έκανε ακόμη και συναντήσεις διπλωματικής φύσεως με εκπροσώπους ξένων κρατών.

Η τουρκική πλευρά δίνει μεγάλη σημασία στην «Εθνική Εταιρεία» λέγοντας ότι ήθελε να ενώσει όλες τις Ρωμαϊκές περιοχές για να αναστήσει τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία. Μεσολαβούν κάποια γεγονότα τοπικών συγκρούσεων- αψιμαχιών στα σύνορα της Θεσσαλίας και στις 6 Απριλίου 1897 άρχισαν οι πολεμικές επιχειρήσεις ανάμεσα στις δύο χώρες. Στις 6 Απριλίου οι Τούρκοι πέτυχαν να καταλάβουν τη διάβαση της Μελούνας. στις 12 Απριλίου κατέλαβαν τη Λάρισα, 16 Απριλίου τα Τρίκαλα, 19 Απριλίου τη Καρδίτσα και στις 26 Απριλίου οι Τούρκοι εισήλθαν στο Βόλο. Η Θεσσαλία παραδόθηκε, πλέον, στους Τούρκους. Η απειλή τώρα και μετά την κατάληψη των Φαρσάλων ήταν μεγάλη και υποχρέωσε τον ελληνικό στρατό σε γενική σύμπτυξη στις 24 Απριλίου στην τοποθεσία του Δομοκού. Στις 5 Μαΐου άρχισε η μάχη του Δομοκού, που κατέληξε και πάλι σε ήττα για τον ελληνικό στρατό. Μετά το τέλος της μάχης του Δομοκού ο ελληνικός στρατός αποφάσισε για σύμπτυξη στην Όθρη (τοποθεσία Καλαμακίου).  Στις 7 Μαΐου φτάνει στον Αυχένα Καλαμακίου (Φούρκα Δερβέν)  ο στρατάρχης των Οθωμανών Ethem ο οποίος ενημερώθηκε τηλεγραφικά απ’ το Σουλτάνο απ’ την Κωνσταντινούπολη που τον προειδοποιούσε για τη συνομολόγηση ανακωχής μετά από προσωπική παρέμβαση του Τσάρου της Ρωσίας. Στις 7 Μαΐου αργά το απόγευμα σταμάτησαν οι εχθροπραξίες. Στις 8 Μαΐου συναντήθηκαν στην Ταράτσα Λαμίας για συνομιλίες εκπρόσωποι του Οθωμανικού στρατού με τους αντιπροσώπους του ελληνικού στρατού, συνέταξαν και υπέγραψαν το «πρωτόκολλο» ανακωχής. Η οριστική συμφωνία υπεγράφη στην Κωνσταντινούπολη στις 22 Νοεμβρίου 1897 κατόπιν αποδοχής απ’ το Σουλτάνο των προτάσεων των Μεγάλων Δυνάμεων. Επικυρώθηκε από το Σουλτάνο και την ελληνική Βουλή στις 6 Δεκεμβρίου 1897 με δυσβάστακτους για την Ελλάδα όρους. Τελικά ο τουρκικός στρατός άρχισε να εγκαταλείπει τη Θεσσαλία στις 2 Μαΐου1898, όπως και τον Αλμυρό, και τα τελευταία τμήματα αποχώρησαν στις 6 Ιουνίου 1898.

Φαίνεται πως ο πόλεμος αυτός του 1897, μετά τα φοβερά αποτελέσματά του, είχε πολλά ωφέλιμα και καλά διδάγματα και για τα άτομα και για τις κοινωνίες της «εριβώλακος» Θεσσαλίας. «Πρέπει να αποθάνητε εν τη αμαρτία δια να αναγεννηθήτε εις ζωήν νέαν» είναι το κυριότερο δόγμα του Χριστιανισμού, αλήθεια που αποδεικνύεται από τα πράγματα! Έτσι η ιδρυθείσα στη πόλη μας Φιλάρχαιος Εταιρεία, «η Όθρυς», έκανε μια καλή αρχή για την αναγέννηση της επαρχίας μας για δράση και για πνευματική κίνηση. Η Φιλάρχαιος Εταιρεία έφερε τη Φιλαρμονική Εταιρεία, αυτή τη Φιλοδασική Εταιρεία, αυτή δε το Γεωργικό Σύνδεσμο και αυτός τον υπό μελέτη ήδη Εμπορικό Σύλλογο. Η αρχή του Συλλόγου αυτού έγινε την Κυριακή 12 Δεκεμβρίου 1900 στο Παρθεναγωγείο Αλμυρού με θέμα: «Σύσκεψη περί Κυριακής αργίας». Και το καλό τούτο αποτέλεσμα έφερε ο διερχόμενος από τον Αλμυρό συνεργάτης του Μητροπολίτη Δημητριάδος Γερμανού και τον αγαθό σπόρο σπείρας ο Αρχιμανδρίτης και Διευθυντής της «Αναπλάσεως» Πανάρετος Δουληγέρης. (Ηγούμενος  Ι.Μ. Κοιμήσεως Θεοτόκου Πεντέλης Αθηνών 1903-1906, άνθρωπος της Ιεράς Συνόδου και του Αρχιεπισκόπου Προκοπίου, πολέμιος των οπαδών των «Ευαγγελικών» (=μετάφραση του Ευαγγελίου στη δημοτική γλώσσα, με τα γνωστά επεισόδια και επακόλουθα), πολέμιος της Μασονίας στην Ελλάδα, όπως και ο Μητροπολίτης Δημητριάδος Γερμανός, ο Επίσκοπος Πατρών Ιερόθεος, ο Κασσανδρείας Ειρηναίος, ο Μοναχός Αθανάσιος Βαλσαμάκης, το επιτελείο της «Αναπλάσεως» κ.α.. )

Έτσι την Κυριακή 26 Νοεμβρίου του 1900 υπογράφεται συμβόλαιο μεταξύ των εμπόρων, του Δημάρχου Ιωάννη Δ. Κομνόπουλου, του Ειρηνοδίκη Γ. Παναγόπουλου και του Αστυνόμου Γ. Αμπλιανίτη «περί της Κυριακής αργίας». Μια πράξη πρωτοπόρα για την ελληνική επικράτεια αφού ο Ν 2990/1922 Διεθνείς Συμβάσεις περί Κυριακής Αργίας Ν 2990 της 3 Αυγ./3 Σεπτ.1922 «Περί κυρώσεως της διεθνούς συμβάσεως της διεθνούς συνδιασκέψεως της εργασίας της Γενεύης, της κανονιζούσης την εφαρμογήν της εβδομαδιαίας αναπαύσεως εν τοις βιομηχανικής καταστήμασι» θα έρθει πολύ αργότερα. Οι ίδιοι έμποροι μελετούν, με την ίδρυση του Εμπορικού Συλλόγου και τη συγκρότηση βιβλιοθήκης για τη μελέτη, κάθε Κυριακή, ωφέλιμων βιβλίων. Αλλά το σπουδαιότερο είναι που και οι απλοί άνθρωποι βλέποντας τη μεσαία τάξη και τους μικροβιομηχάνους να μην εργάζονται την Κυριακή,  θα μάθουν να σέβονται το Θείον, διότι και κατά το παρελθόν η θρησκευτική κατάπτωση στα χωριά ήταν, δυστυχώς, πλήρης και όχι μόνον Κυριακή αργία δεν υπήρχε, αλλά ούτε και κατά την στιγμή της Θείας λειτουργίας δεν σταματούσαν να εργάζονται. Τελικά το  λαμπρό τούτο διάβημα όχι μόνο πέτυχε, μεταδόθηκε και το 1922, όπως παραπάνω αναφέρθηκε, γίνεται νόμος του Ελληνικού κράτους.